„Otac na službenom putu“: 36 godina od remek-dela koje je naslutilo tragičan raspad Jugoslavije

Četiri godine nakon velikog uspeha debitantskog filma „Sjećaš li se, Doli Bel“, sa kojim je u Veneciji osvojio prvu nagradu za najbolji debitantski film, Emir Kusturica ponovo je sarađivao sa Abdulahom Sidranom kao scenaristom i postigao još veći uspeh sada već legendarnim filmom „Otac na službenom putu“, 1985. godine.

Film je iste godine, na današnji dan, 20. maja, osvojio Zlatnu palmu na filmskom festivalu u Kanu, a pored toga nagrađen je i sa tri Zlatne arene na Pulskom festivalu, kao i nagradom za najbolji scenario na Festivalu filmskog scenarija u Vrnjačkoj Banji. Bio je i nominovan za Oskara u kategoriji najboljeg filma izvan engleskog govornog područja.

Jugoslovenska kinoteka je, u skladu sa svojim ovlašćenjima na osnovu Zakona o kulturnim dobrima, 28. decembra 2016. godine proglasila sto srpskih igranih filmova (1911-1999), za kulturno dobro od velikog značaja. Na toj listi se nalazi i film „Otac na službenom putu“.

Impozantna autorska i glumačka ekipa stvorila je ovo antologijsko delo koje će zauvek biti jedno od najznačajnijih u istoriji jugoslovenskog filma, ali i šire. Čuveni reditelj Frensis Ford Kopola je izjavio da je scena u kojoj dečak Malik, uz zlokobno zavijanje sirene ambulantnog kombija, prati devojčicu Mašu na njeno poslednje putovanje jedna od najpotresnijih u istoriji svetske kinematografije. Kopola nije krio da je oproštaj Malika i Maše u nekoliko navrata hteo da „kopira“ u svojim filmskim projektima, ali je shvatio da je veličina ljubavi, nežnosti i razarajućeg dečjeg bola u toj sceni neponovljiva.

Nažalost, mnogi glumci i autori su nas napustili, ali ovo remek-delo sedme umetnosti svakako ostaje kao njihov neizbrisiv umetnički trag koji ne bledi i posle više od tri decenije. Zato vredi spomenuti imena svih umetnika koji su stvorili ovo kultno ostvarenje.

Režija: Emir Kusturica

Scenario: Abdulah Sidran

Direktor fotografije: Vilko Filač

Scenografija: Predrag Lukovac

Kostimografija: Divna Jovanović

Muzika: Zoran Simjanović

Montaža: Andrija Zafranović

Uloge: Moreno de Bartolli, Miki Manojlović, Mirjana Karanović, Mustafa Nadarević, Pavle Vuisić, Mira Furlan, Predrag Laković, Slobodan Aligrudić, Eva Ras, Emir Hadžihafizbegović, Zoran Radmilović, Jelena Čović, Tomislav Gelić, Davor Dujmović, Amer Kapetanović, Silvija Puharić.

U filmu „Otac na službenom putu“ se opisuje Titov razlaz sa Staljinom 1948. godine, kao i početak ne samo lomova, već i veoma teških godina za mnoge jugoslovenske komuniste. Neoprezan komentar o novinarskoj karikaturi je dovoljan da glavni junak doživi mnoge zatvorske nesreće. Sada je njegova porodica prisiljena da se bori i čeka njegov izlazak iz zatvora. Film prati priču iz perspektive Malika, njegovog mlađeg sina, koji veruje rečima svoje majke o tatinom odlasku na službeni put.

Radnja filma se dešava u Sarajevu, juna 1950. godine, u vreme pritiska SSSR-a i zemalja Informbiroa na socijalističku Jugoslaviju. Trgovački putnik i komunista Meša veliki je ženskaroš, usprkos tome što ima privlačnu ženu i dvoje dece koja ga vole. Ljubavnicu Ankicu dugo je lagao kako će se razvesti, ali kad ona napokon shvati da to nikad neće učiniti, prijavi usputnu Mešinu primedbu o preterivanju u antistaljinističkoj propagandi oznaškom čelniku Ziji, rođenom bratu Mešine žene Sene. Zijo smesta šalje Mešu u zatvor, pri čemu deci kažu da je tata otišao na službeni put. Od tada, mlađi Mešin i Senin sin, šestogodišnji Malik, počinje da mesečari.

Film „Otac na službenom putu“ je nostalgična drama sa mnogo humora. Manje je poetično, ali je rediteljski i dramaturški zrelije ostvarenje od „Sjećaš li se, Doli Bel“, a mnogi ga smatraju i najboljim Kusturičinim filmom, uz tri godine kasnije snimljen „Dom za vešanje“.

Pročitajte još

Dvornik i Valter, legendarni filmski tandem Jugoslavije: „Zar će tvoj Miljko da puca na mog Deana i Dina?“

Preplitanje nostalgije, melanholije i humora, vešta izmena dečje perspektive sa onom koju imaju odrasli protagonisti, dirljiv emocionalni angažman, vrhunska rekonstrukcija vremena i prostora zbivanja, kao i maestralne glumačke interpretacije Mikija Manojlovića i Mirjane Karanović, potpomognute ostatkom izvanrednog glumačkog ansambla, čine film „Otac na službenom putu“ nezaobilaznim izdankom kinematografije socijalističke Jugoslavije i ključnim ostvarenjem za Kusturičino sticanje statusa jednog od najvažnijih evropskih reditelja tokom poslednjih decenija.

“Otac na službenom putu” prikazuje i određeni istorijski i politički trenutak čije će nasleđe u velikoj meri odrediti način raspada Jugoslavije.

Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi