Na današnji dan rođen je vladika Njegoš: Stihove "Gorskog vijenca" recituju osmaci u svim školama

“Ja sam vladar među varvarima, a varvarin među vladarima”

Reči su srpskog pravoslavnog vladike i poglavara Crne Gore, Petra Drugog Petrovića Njegoša, koji je rođen na današnji dan 1813. godine. Njegove stihove izuzetne pesničke tvorevine – “Gorski vijenac”, recituju osmaci u svim školama.

Prve korake u vladavini činio je u cilju modernizacije društva i države – podizao je škole, osnivao je sudove, pravio je puteve, osnovao štampariju (1834. godine), ustanovio je izvršnu vlast i senat, uzimao postupno svu vlast u svoje ruke. Uveo je redovne poreze, što je kasnije dovelo do nekoliko buna međuti crnogorskim plemenima, koje je pokušao i da ujedini. Ipak, nije ostvario svoj san – zajedno da Srbijom da oslobodi Bosnu i Hercegovinu.

Promovisao je pansrpski identitet među svojim narodom, ubedivši Crnogorce da pokažu solidarnost sa Srbijom i prestanu da nose fes, koji su širom Balkana nosili i muslimani i nemuslimani. Umesto toga, Njegoš je predložio da se usvoji tradicionalna okrugla kapa koja se često nosila u kotorskoj regiji. Takođe je ustanovio Obilića medalju, koja je postala najviše crnogorsko vojno odlikovanje sve do ujedinjenja Crne Gore sa Srbijom 1918. godine.

Stalni politički i vojni sukobi sa Osmanskim carstvom obeležili su Njegoševu vladavinu. Zalagao se za oslobođenje i ujedinjenje svih Srba i bio je spreman da se odrekne svih svetovnih vlasti zarad ujedinjenja sa Srbijom.

Kruna njegovog stvaralaštva je dramski spev “Gorski vijenac”, pesnička enciklopedija u kojoj su obuhvaćene sve pesničke forme i svi vidovi crnogorske stvarnosti i istorije. Delo je bilo široko poznato u narodu, a njegove stihove znali su i ljudi bez ikakvog književnog obrazovanja, čak i nepismeni.

U “Gorskom vijencu” stopilo se sveokupno iskustvo, filozofssko i pesničko, čitava epoha u životu pojedinih naroda i civilizacije, a neki od najpoznatijih stihova izgledaju ovako:

“Svak je rođen da po jednom umre, čast i bruka žive dovijeka.

Tvrd je orah voćka čudnovata, ne slomi ga, al’ zube polomi.

U dobru je lako dobar biti, na muci se poznaju junaci!

Vuk na ovcu svoje pravo ima ka tiranin na slaba čovjeka; al tirjanstvu stati nogom za vrat, dovesti ga k poznaniju prava, to je ljudska dužnost najsvetlija!

Kome zakon leži u topuzu, tragovi mu smrde nečovještvom.”

Druga njegova važna dela su “Luča mikrokozma”, “Ogledalo srpsko” i “Lažni car Šćepan Mali”.

Njegov život okončala je tuberkuloza od koje se razboleo u proleće 1850. U svojim poslednjim časovima rekao je: “Evo me na ždrijelu vječnog doma… Kopajte me u Lovćen kod nove crkve”.

Preminuo je 31. oktobra 1851. godine na Cetinju, neposredno pred svoj 38. rođendan i dvadeset jednu godinu nakon što je postao vladar Crne Gore.

Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi