Zločin ili greška? Bombardovanje Leskovca 1944. godine i dan kada je grad na inicijativu Koče Popovića sravnjen sa zemljom! (FOTO)
Bombardovanje Leskovca je tema o kojoj se dugo nije smelo govoriti. Tek 1991. godine, podignut je prvi spomenik žrtvama ovog napada
Na današni dan pre osam decenija (6. septembra 1944. godine), savezničke snage izvele su jedno od najrazornijih bombardovanja u istoriji Srbije, pogodivši Leskovac u okviru operacije "Ratvik". Cilj ove operacije bio je uništavanje vitalnih komunikacija nemačkih jedinica koje su se povlačile sa Balkana. Sa 28 savezničkih bombardera, uz pratnju 20 lovaca, na grad je bačeno čak 69 tona bombi. Tog dana, Leskovac, grad sa oko 28.000 stanovnika, doživeo je tragediju čiji se uticaj i razmere do danas procenjuju.
Planiranje i kontroverze oko bombardovanja
Operacija Ratvik", u kojoj je Leskovac bombardovan, bila je koordinirana od strane NOVJ, a plan su navodno zajednički osmislili general Ficroj Maklejn i partizanski komandant Koča Popović.
Wikipedia
Postoje tvrdnje da su se dvojica lidera sastala na planini Radan kako bi dogovorili detalje ove i drugih akcija na jugu Srbije. Dokumenti ukazuju na to da je cilj bombardovanja bio onemogućavanje povlačenja nemačkih snaga iz Grčke i Bugarske, što je uključivalo i napad na Leskovac, gde se, kako se verovalo, nalazio veliki broj neprijateljskih trupa.
Pročitajte još:
Međutim, sporni su podaci na osnovu kojih je doneta odluka o bombardovanju. Prema istorijskim izvorima i svedočenjima preživelih, u gradu nije bilo koncentracije neprijateljskih vojnika u tolikom broju. U izveštajima stoji da je savezničko osoblje dobilo informacije o prisustvu 20.000 neprijateljskih vojnika, što se pokazalo netačnim. Nemačke snage u gradu brojale su samo nekoliko stotina vojnika.
Razmere uništenja i žrtve
Bombardovanje je ostavilo Leskovac u ruševinama. Prema partizanskim izveštajima, u napadu je poginulo 1.000 građana, 500 Nemaca, 200 četnika i 300 Ljotićevih dobrovoljaca. Sa druge strane, četnički izvori tvrde da je broj mrtvih bio znatno veći, sa oko 2.000 poginulih Leskovčana. Istorijske procene broja žrtava variraju od 3.500 do čak 7.000, dok je uništeno preko 1.800 zgrada, uključujući centralno jezgro grada, Sokolski dom i nekoliko hotela.
Wikipedia
Na dan bombardovanja, u Leskovcu je bilo mnoštvo sveta, s obzirom na to da se slavio rođendan kralja Petra II, što je verovatno dodatno uvećalo broj stradalih.
Reakcije i posledice
Nakon bombardovanja, mnogi su izrazili sumnju u svrsishodnost ove akcije. General Maklejn, koji je sa obližnjeg brežuljka posmatrao operaciju, navodno je bio zatečen razmerom uništenja i izrazio žaljenje zbog gubitka civilnih života. Tadašnji kapetan vojske Kraljevine Jugoslavije Živojin Mitić Zine pisao je saveznicima, izražavajući svoje nezadovoljstvo savezničkom taktikom, i ukazao na negativan uticaj partizanskih snaga koje su nastavile da napadaju četnike i nakon savezničke pomoći.
Wikipedia
Iako su slične akcije sprovedene i u drugim gradovima, poput Beograda, Podgorice i Niša, razaranje Leskovca ostalo je upamćeno po brutalnosti i velikom broju civilnih žrtava. Nakon oslobođenja 11. oktobra 1944. godine, bombardovanje Leskovca postalo je tema o kojoj se dugo nije smelo govoriti. Tek 1991. godine, podignut je prvi spomenik žrtvama ovog napada.
Wikipedia
Savezničko bombardovanje Leskovca 1944. godine ostaje jedna od najmračnijih epizoda Drugog svetskog rata na Balkanu. Iako je cilj napada bio vojni, stradanje civila i uništenje grada postavljaju pitanja o moralnosti i preciznosti savezničke strategije u oslobađanju Jugoslavije. Ovo bombardovanje, zajedno sa sličnim napadima na Beograd i Niš, ostavilo je neizbrisiv trag u jugoslovenskoj istoriji.
Bonus video
Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi
Komentari