Od junaštva do večnosti: Sećanje na Vuka Mandušića i njegovu borbu protiv Osmanlija

Na današnji dan, 31. jula 1648. godine, u borbi sa Turcima poginuo je proslavljeni srpski junak iz Ravnih Kotara, Vuk Mandušić. 

O njemu ima malo istorijskih podataka, ali se pouzdano zna da se isticao izuzetnom hrabrošću u borbama protiv Turaka. Vuk Mandušić rođen je oko 1610. godine u okolini Šibenika. Nakon pogibije Grigorija Subotića, Vuk Mandušić je izabran za harambašu. 

Bio je srpski uskočki vojvoda (harambaša) u Dalmaciji (okolina Šibenika) iz XVII veka, koji je ratovao u službi Mletačke republike protiv Turaka, za vreme Kandijskog rata. To područje u XVII veku bilo je naseljeno srpskim stanovništvom i stalno poprište osvajačkih pohoda Osmanskog carstva prema Mletačkoj republici. Sa svojim četama je prodirao na tursku teritoriju, pljačkao i ubijao Turke. Uz serdare iz Ravnih Kotara, Stojana Jankovića i Iliju Smiljanića, najomiljeniji je narodni junak uskočke epohe. Poginuo je u borbi sa Turcima kod utvrđenja u Zečevu.

Kao vojnik je bio neustrašiv, kao starešina nenametljiv i nesebičan, sve je delio sa saborcima, koji su ga voleli, poštovali i slušali. Sve ovo zapazio je i mletački generalni providur za Dalmaciju Leonardo Foskolo koji je bio njegov savremenik. U sadržaju njegove depeše prvi put se spominju podaci o Vuku Mandušiću. Kao njen sastavni deo bio je i izveštaj Vuka Mandušića o provali uskoka u Ključ. To je primer tipičnog uskočkog pohoda duboko u tursku teritoriju (devet konaka).

Mletački istoričari iz toga vremena takođe su priznali i zapisali da su njegova hrabrost i njegovi podvizi dostojni da se unesu u sve istorije. Po naredbi generalnog providura Foscola, Vuk Mandušić je dobio zadatak da napadne tursku vojsku predvođenu Husein-begom koja se vraćala sa pljačkaškog pohoda iz zadarskog zaleđa.

24sedam/ChatGPT

Odlučio je da Turcima postavi zasedu u Zečevu (kod Šibenika), gde se nalazila tvrđava sa kulom, opasana zidom širokim četiri stope. Zajedno sa Vukom Mandušićem, u borbi su učestvovale i harambaše Medaković, Miljanić, Vukadin Mitrović i Ilija Smiljanić. Mnogobrojna turska vojska nadjačala je uskoke. Vuk Mandušić se neustrašivo borio, i pošto mu je bila odsečena desna ruke, uspeo je da ubije još četiri turska vojnika. Nakon toga pao je od iznemoglosti, te su ga Turci zarobili i ubili.

Telo Vuka Mandušića sahranjeno je na mestu pogibije, u Dolovima Mandića, na putu Benkovac - Kistanje, gde i danas ima obeležje. Nakon bitke, cela Dalmacija je oplakivala tužnu, ali i slavnu smrt Vuka Mandušića. Državni sekretarijat Vatikana je obavešten od strane nuncija u Veneciji da je mletačka vlada „teška srca“ primila vest o smrti Vuka Mandušića, što govori o njegovom značaju za Mletačku republiku.

24sedam/ChatGPT

Petar II Petrović Njegoš obesmrtio je Vuka Mandušića u „Gorskom vijencu”. Od svih junaka iz „Gorskog vijenca”, Vuk Mandušić je najbogatiji unutrašnjim protivrečnostima. U njegovom liku Njegoš je naslikao tipičnog crnogorskog junaka, koji je čovek od krvi i mesa, a ne samo “od oružja”. U njemu se prepliću junaštvo, mahnitost, ćudljivost, tajna ljubav i dečački iskrena ljubav prema dragim stvarima.

BONUS VIDEO

Instalirajte našu iOS ili android aplikaciju – 24sedam Vest koja vredi